بحرانی در بحران

سفر هیلاری کلینتون به منطقه خاورمیانه تلاشی بود برای هشداری جدی به کشورهای همسایه ایران نسبت به آینده منطقه خاور میانه. ظاهرا آمریکایی ها دریافته اند که موثر واقع شدن تحریم های بین المللی علیه ایران در گرو جدی گرفته شدن خطر اهداف برنامه هسته ای ایران از سوی کشورهای خاورمیانه و همسایگان ایران است.
تحریم های فعلی شورای امنیت بر ضد ایران هر چند دولت ایران را با مشکل مواجه کرده است اما دولت ایران با استفاده از روابط هر چند محدود خود در منطقه توانسته است تا حد زیادی از اثرات آن بکاهد. این بار اما وزیر خارجه آمریکا تلاش دارد با گسترش روابط با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و بسط روابط با متحد کلیدی ایران در منطقه یعنی سوریه بلند پروازی های ایران در زمینه هسته ای را مهار کند.
از لحن انعکاس اخبار مربوط به سفر خانم کلینتون میتوان دریافت که هدفی که آمریکا به دنبال آن است تصویب تحریم های جدید و اجرای آن با همکاری کشورهای منطقه به گونه ای است که در داخل ایران یک شوک قابل ملاحظه ایجاد شود. دولت ایران هم ظاهرا متوجه این مساله شده است و از این رو محمود احمدی نژاد هشدار داد که پاسخ ایران به تحریم مثل گذشته نخواهد بود.
گر چه آقای احمدی نژاد توضیحی در باره عکس العمل ایران نداد اما میتوان حدس زد که تمام یا بخشی از عکس العمل احتمالی ایران استفاده از اهرم هایی نظیر حزب الله و حماس برای فشار بر دولت اسرائیل است.
اسرائیل و حزب الله لبنان سابقه درگیری با یکدیگر را دارند. اما خاطره جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶ که به خرابی های گسترده در لبنان و به کشته شدن بیشتر از یک هزار شهروند لبنان و ۱۶۰ اسرائیلی منجر شد، دو طرف را در موقعیتی قرار میدهد که اقدام نظامی گسترده علیه یک دیگر را به عنوان آخرین راه حل و نه اولین آن در نظر بگیرد. دولت حماس هم به سبب تحریم های فراوان علیه خود در وضعیت دشواری حتی برای حفظ خود قرار دارد.
از این رو احتمال این که عکس العمل احتمالی ایران به جای اهرم های خارجی مستقیما از طرف حکومت ایران صورت گیرد نیز چیزی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. در چنین صورتی ایران وارد بازی خواهد شد که در آن هر گونه مصالحه با جامعه جهانی به منزله عقب نشینی و قبول شکست تلقی خواهد شد.
در هر صورت منطقه خاور میانه ظاهرا باز در حال ورود از بحرانی به بحران دیگری است. در این میان وضعیت دولتی که در داخل کشور با بحران مواجه است در مواجهه با بحران خارجی دشوارتر خواهد بود.